Het Landbezit der Chinezen in Nederlandsch-Indie (Javabode 1858)

Sinds vele jaren heeft men zich, zoowel in Nederland als in Indië , beklaagd over den invloed, welken de Chinezen Landeigenaaren en Landhuurders Op de inlandsche bevolking uitoefenen en van vele zijden wordt deze invloed als schadelijk en nadeelig beschouwd.

In de Ommelanden van Batavia, en vooral in do Wester-afdeeling, zijn de Particuliere Landerijen bijna geheel in handen van Chinezen én het is niet te ontkennen, dat deze soort van Landbezitters, dooreene menigte huismiddeltjes, om eens geen gestrenger woord te bezigen, zich een inkomen van de landen weet te verschaffen, dat buiten alle evenredigheid hooger is, dan hetgeen door Europesche Landeigenaren, die meestal zich stipt aan de wettelijke voorschriften houden, van den grondeigendom kan genoten worden: Het gevolg van deze handelwijze der Chinezen is geweest, dat de weinige Europesche Landeigenaren, die nog bestonden, hunne eigendommen aanvankelijk in pacht of huur aan Chinezen hebbenafgestaan, daar de bedongen pachtpenningen hooger waren, dan' de inkomsten, welke, bij eigen beheer , na aftrek van administratiekosten, van de Landerijen, op eene wettige wijze, konden worden getrokken.

Langzamerhand zijn de pachters of huurders eigenaren geworden en op die wijze is de tegenwoordige toestand geboren; de inlandsche bevolking is, om zoo te zeggen, reeds aan de administratie der Chinezen gewoon,

en slechts zeer zelden komt eene klagte ter kennis van het Bestuur; indien wij ons niet vergissen, is, in de laatste twintig jaren, slechts eenmaal een klagt. ter zake van knevelarij tegen een Chineschen Landhuurder aanhangig gemaakt, en de beschuldigde had zijne wijze van beheer zoo behendig weten in te rigten. dat de regter in het hoogste ressort, met de wet (staatsblad 1836) in da hand, heeft moeten, verklaren, dat het misdrijf regtens niet bewezen, en de Chinees enkel aan overtredingen schuldig was, wier bestraffing tot de bevoegdheid der gewestelijke autoriteit behoorde. Wij willen, om aan dit geschrift geene te groote uitgebreidheid

te geven, hier niet bekend stellen, alle de middelen, welke door de Chinezen aangewend worden, om de inkomsten van de Landerijen, welke door hen worden beheerd to* groot nadeel der onnoozele Inlanders, tot eene onmatige hoogte optevoeren ; echter eenige van die meest algemeens kunstgrepen mogen wij voor

onze" lezers niet verbergen , om hen in de gelegenheid te stellen, te beoordeelen, of het werkelijk in het belang van het beste en gezondste gedeelte, der lnlansche bevolking, wij bedoelen denLandbouwer, wenschelijk en doelmatig is, om zoo mogelijk de Chinezen als Landbezitters te weren.

Voor dat wij tot de aanstipping van deze middelen overgaan, moeten wij, voor onze eventuele lezers, die met de Indische huishouding niet geheel bekend zijn, met een enkel woord verklaren dat de Inlander nimmer eenig geld heeft, dat hij steedi koopziek en reelat aan het spel verslaafd is.

Dit nu wer de Chinesche Landbezitter zich op de behendigste wijze ten nutte te maken en. Daar hij volkomen bekend is, met den waarschijnlijken oogst van ieder opgezetene van zijn land, zoo kan hij zich tegen elke schade waarborgen. Naauwelijks is de rijstogaat afgeloopen en de geringe opbrengst daarvan, welke in handen van den planter mogt gebleven zijn, nadat hij met zijnen Landheer afregekend heft, verkwist, -of de inlander moet zaadpadi hebben; ook heft hij eenige kleederen of gereedchapen noodig en natuurlig geen geld.

Nu is de Chinees een zeer mild en goedhartig mensch, gelijk een ieder weet, en hij biedt en inlander aan, om hem in zijne verlegenheid te gemoet te komen, door hem de noodige zaadpadi te leenen, onder de zeer billijke voorwarden om, bij den aan staanden oogst, voor een bos padi, drie of, wanneer de Landeigenaareen bijzonder weldadig mensch is, slechts twee terug te geven; niemand zal toch beweren, dat eene matige rente van 200 of 300 pCt, voor 8 of 9 maanden, onbillijk kan geacht worden, vooral niet, wanneer toen in aanmerking neemt, dat de Inlander, uit gebrek aan zaadpadi. niet plantende, ook de Landheer geen contingent zoude ontvangen en deze laatste dus, uit eigen belang zorgen moet, dat de sawa's en tipar's niet braak blijven liggen.

Dit is nu de eerste belanglooze dienst, welke door den Landheer aan den planter bewezen wordt en de Inlander, die reeds vun dankbaarheid doordrongen is, komt thans, op ceue schroomvallige wijze, met zijn tweede verzoek te voorschijn, namelijk: om eenig geld te mogen leenen, tot aankoop van benoodigdc gereedschappen of kleederen, en hij biedt tot pand voor dat geld aan het eenige, wat hij nog als zijn quasi-eigendom noemen kan, de stulp, welke hij met zijn gezin bewoont.

De chinees heft op dit verzoek en tweeledig antwoord, namelijk:

1e. Dat, hoe gaarne hij hem ook wenschte te helpen, hij evenwel geen geld heeft en ook, op grond van de bestaande pachtvoorwaarden op de pandjeshuizen, geen pand beneden de 101 guilders mag aannemen, maar dat hij toch, met den moeijelijken toestand van den planter begaan, hem aanbiedt, om zijn aanstaanden rijstoogst, namelijk de 3/5 gedeelte, welke den planter toekomen, te koopen, natuurlijk tegen een zeer matigen prijs, die den Landheer tegen elke schade beveiligt en hem een matig voordeel van 50 a 100 pCt verzekert.

2e. Dat hij, even als hij te, geen geld heeft, maar echter geneigd is, om, uit medelijden, aan den planter, de benoodigde gereedschappen of kleederen op crediet te verkoopen, tegen i etaling bij den aanstaanden rijstoogst, waarbij natuurlijk de prijs op zoodanige wijze bedongen wordt, dat de Landheer daarbij eene matige winst geniet.

Wanneer, na deze transactien, de Chinees begrijpt, dat de planter nog iets sonde kunnen overhouden van de vruchten van zijnen arbeid, dan zegt hij: „Gij moest nog eenige akkers meer in beplanting nemen, en ik zal u de benoodigde buffels voor de beploeging verhuren". De inlander stemt gewoonlijk volgaarne toe, zonder te berekenen, of hij met zijn gezin bij magte is, om den vermeerderden arbeid te kunnen verrigten, en dit is den chinees ook geheel onverschillig.

Nu denkt zeker de Lezer, dat de chinees aan den planter een of twee buffels zal geven en hem eene strook grond zal aanwijzen, om beplant te worden; neen, deze overeenkomst zoude veel te eenvoudig en billijk zijn, om immer tusschen een chinees eu een inlander tot stand te komen; de zaak wordt dus geheel anders behandeld:

De Chinees zegt: ik heb op het oogenblik geen buffels beshchikbaar, maur ik zal u 25 guilders. of 30 guilders geven voor elken buffel, dien gij noodig hebt; ga ze zelf koopen. Gij betaalt mij voor den ploegtijd 7 guilders of 8 guilders huur voor ieder werkbeest en geeft mij, na den oogst, mijne buffels terug.

De Inlander vindt dit overheerlijk, ontvangt het geld, en koopt geen buffels, maar gaat naar de bazaar een partijtje po spelen of het ontvangen geld in eene hanenvechterij verwedden; de chinees, die dit zeer goed weet, (omdat hij gewoonlijk of pachter of potia van de bazaar is, en dus de gelden, welke hij aan den planter geleend heeft, in zijne kas terug vloeijen) spreekt volstrekt niet meer over de buffels of over de vermeerdering van bewerking van akkers met den planter, tot dat de oogst daar is; dan vraagt hij zijne buffels terug met den huurprijs daarvoor en de planter moet het billijk vinden, dat voor deze gegronde vordering (de prijs der buffels is inmiddels natuurlijk gerezen) eene ge'évenredigde hoeveelheid paddi aan den chinees in betaling wordt gegeven; dat de prijs van de paddi inmiddels gedaald is, is immers de schuld van den Chinees niet!

Alle handelingen tusschen den chineschen landbezitter en den planter, waarbij wij nog een aantal soortgelijken zouden kunnen voegen, zijn van dezen aard en hebben een schijn van regtvaardigheid en, in het oog van den inlander, zelfs van hulpvaardigheid, welke alle klagten weerhoudt en den regter, ook wanneer de zaken ter zijner kennis konden komen, in de onmogelijkheid moet stellen, om den inlander te besehermen tegen de hebzucht van den chinees.

Denkt men nu, dat deze toestand van den Inlander , die op een door Chinezen beheerd land woont, eenige belangstelling verdient en niet al te wel strookt met de toezegging van bescherming, die aan de Inlandsche bevolking bij het Reglement op

het beleid der regering is verzekerd , dan zal men, naar wij vermeenen, met toegevendheid en welwillendheid de middelen booordeelen, welke, naar onze meening , kunnen leiden , om aan dozen toestand aanvankelijk eenige leniging te verschaffen en daaraan, na verloop van eenige jaren .een einde te maken.

Voordat wij echter tot de aanwijzing van deze middelen overgaan, moeten wij in korte omtrekken aantoonen , welke in vroegere jaren de wettige toestand der Chinezen op Java was en op welke wijze langzamerhand de tegenwoordige is ontstaan.

Het doet ons leed, niet alle de werken en wettelijke voorschriften, welke over dit onderwerp handelen, onder ons bereik te hebben. en wij moeten ons dus; van e taten onthouden en op ons goed geheugen vertrouwen.

Wij meenen, dat de Chinezen aanvankelijk, na onze in hezitname van Java , zijn getolereerd als handelaren en ambachtslieden, in welke laatste hoedanigheid zij zelfs vele aanmoedigingen van liet bestuur hebben ondervonden, omdat aan ambachtslieden behoefte bestond en de Chinezen even vlijtig als bekwaam in vele bedrijven zijn, welke de Inlanders vroeger niet en thans nog zeer gebrekkig uitoefenen

Evenwel heeft de Regering altijd , en vooral na 1740, het regt behouden , om de Chinezen slechts als getolereerden te beschouwen en hun bijzondere wijken of buurten aantcwijzen, waar zij moesten wonen, en wij gelooven , dat de bevoegdheid ,om grondeigendom, buiten de zoogenaamde Chinesche kampen te verwerven, op geene irettclijke voorschriften gegrond is , maar alleen door toegevendheid langzamerhand in gebruik is gekomen, vooral oji grond dat de kapitalen in banden van de slimme en behendige Chinezen geraakt waren, terwijl de Europeanen , die in vroegere jaren , door afstand van de. Regering, landeigenaren geworden waren, zich van dien grondeigendom om verschillende redenen hebben ontdaan en het eigendomsregt natuurlijk op de bezitters van kapitaal, namelijk de Chinezen, overgegaan is.

De gronden, welke dezen overgang van eigendom , op personen, die op eene legale wijze daartoe niet geregtigd naren. hebben doen tolereren, zijn, naar onze meening, ligt te bevroeden; de eigenaren vau landerijen waren in vroegere jaren , althans bij Batavia en Buitenzorg, meestal invloedrijke personen, Leden van de Regering of hoog geplaatste ambtenaren ; wanneer deze nu, om welke redenen ook, zich van hun eigendom wenschten te ont- doen of dat eigendom door den dood ontruimden , moesten natuurlijk koopers gezocht worden, die vermogend waren, om den koopprijs te betalen, en dit waren bij uitsluiting toen reeds Chinezen; van daar dan dat soortgelijke cigendoms-overgangen, aanvankelijk onder de hand met toestemming van de Regering, en eindelijk in het openbaar, en zonder tussebenkomst van het Bestuur, plaats vonden, eu het misbruik als het ware een regt werd.

Dit regt evenwel bestaat thans voor de tegenwoordige Chinesche grondeigenaren in volle mate en wij willen geenszins aanraden, om op dat regt eenige inbreuk te maken; onze voorafgaande schels had alleen tot doel, om aan te toonen, dat het grondeigendomsregt door de Chinezen alhier verkregen is, door tolerantie en toegevendheid van de Regering, zonder eenige wettelijke bepalingen , en dat dus de Regering ook ten volle bevoegd is , om voor den vervolge dat regt te doen ophouden of het te beperken

Welligt zoude het daarstellen van de maatregelen, welke wij hierna zullen aanwijzen, voor de verbetering van het Indische muntstelsel, onraadzaam geweest zjjn, omdat de waarde van den grondeigendom daardoor te zeer zoude zijn verminderd, en men niet verwachten konde, onder het toen alhier heerschend muntstelsel, vreemde kapitalen tot den aankoop van landerijen op Java te zien aanwenden; doch thans nu wij ons in lndié eindelijk verbengen mogen in het bezit van een circulerend medium , dtt m de geheele wereld gangbaar is, behoeft men niet meer te vreezen. dat de Waarde van den groud niet op behoorlijken prijs zal gehouden worden, daar toch de inkomsten van den landeigendom op Java, zonder knevelarij of kuustmiddeltjes, nog altijd veel hooger zijn, dan die, welke men van het landbezit in Europa kan trekken.

Wij twijfelen dan ook niet , dat, wanneer tot de uitvoering van de door ons aantewijzen maatregelen mogt worden overgegaan, er voldoende concurrentie van koopers onder Nederlanders of vaste ingezetenen van N.I voor de landerijen zal bestaan, om de waarde daarvan steeds in eene behoorlijke evenredigheid met de opbrengsten te houden.

Wat de etticaciteit van de door ons aan te wijzen middelen betreft, zouden wij, indien wij het noemen van eigennamen niet wilden vermijden. een krachtig argument kunnen aanvoeren, maar wij zullen ons vergenoegen met een beroep op ouze langdurige ondervinding , om te verklaren , dat de overgang in de regie legitime lijn tot den derden afstammeling onder de Chinezen bijna zonder voorbeeld, en lot den tweeden reeds zeldzaam is, en dat, in het gebrek van zoodanigen mannelijken afstammeling, door de zoogenaamde adoptie of aanneming van kinderen voorzien wordt

Zie hier dan de middelen, die wij voor uitvoerbaar en wettig houden, om den schadelijken invloed vun de Chinesche landbezitters op de inlandsche bevolking , zonder schokken , binnen een betrekkelijk kort tijdvak, te doen ophouden:

1e. het verbod van de Regering, om voortuan de Chinezen tot den aankoop van groudeigendom toe te laten, met uitzondering van hunne woonhuizen en winkels binnen de wijken of buurten, door het Bestuur aan te wijzen.

2e. om, bij overlijden van de tegenwoordige Chinesche Landeigenaren, den overgang van het eigendoimsregt enkel te vergunnen in de regte dalende of klimmende lijn , met uitsluiting van alle Collaterale erfgenamen of legatarissen en vooral van de zoog-naamde aangenomen of geadopteerde kinderen.

3e. Een verbod van schenking onder levenden vau grond of land eigendom

4e. Een verbod van den onderhandschen verkoop van grond of landeigendom, kunnende deze verkoop, hetzij vrijwillig of gedwongen, alleen in het openbaar aan den meestbiedende geschieden, terwijl als koopers alleen worden toegelaten vaste ingezetenen van Nederlansche Indie of Nederlanders.

5e. Een verbod, om Chinezen toe te laten als huurders of pachters van Landerijen, aan het Gouvernement of particulieren toebehoorende.